W terapii skoncentrowanej na emocja (Emotionally Focused Therapy -EFT), style przywiązania, takie jak lękowo-ambiwalentny i unikający, odgrywają kluczową rolę w zrozumieniu, jak ludzie wchodzą w relacje, reagują na bliskość i radzą sobie z emocjonalnymi wyzwaniami w związku. EFT opiera się na teorii przywiązania, która zakłada, że relacje międzyludzkie, zwłaszcza bliskie, są fundamentem poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego. Style przywiązania, które kształtują się w dzieciństwie, wpływają na to, jak ludzie tworzą i utrzymują te więzi w dorosłości.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania w EFT jest rozumiany jako reakcja na niepewność i niespójność w relacji z opiekunem w dzieciństwie. Osoby z tym stylem doświadczyły opieki, która była nieprzewidywalna – czasami dostępna, a czasami nieobecna – co wywołało u nich silny lęk przed porzuceniem i intensywną potrzebę bliskości. W dorosłości, wchodząc w relacje przyjmują pozycję osób Domagających się, używają specyficznych strategii, które wynikają z ich lęku przed odrzuceniem i potrzebą zapewnienia sobie miłości oraz uwagi. Oto główne z nich:
1. Intensywna potrzeba poszukiwania bliskości i zależności: Osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania pragną intensywnej emocjonalnej bliskości, ale często boją się, że partner ich odrzuci lub nie będzie dostępny. W EFT rozumie się, że ich potrzeba bliskości wynika z głębokiej niepewności co do tego, czy zostaną emocjonalnie zaspokojone.
2. Lęk przed porzuceniem: W EFT osoby te postrzegane są jako szczególnie wrażliwe na sygnały oddalenia lub odrzucenia. Nawet drobne sygnały, takie jak opóźniona odpowiedź partnera, mogą wywołać u nich silny lęk, że ich potrzeby emocjonalne nie zostaną zaspokojone. To prowadzi do prób nadmiernego poszukiwania zapewnień lub nawet kontrolowania partnera, aby uzyskać poczucie bezpieczeństwa.
3. Potrzeba ciągłej uwagi i zapewnień: Osoby z tym stylem przywiązania często potrzebują ciągłych dowodów miłości i zaangażowania od swojego partnera, np. w postaci zapewnień, komplementów lub fizycznej obecności. Brak tych sygnałów może prowadzić do silnych obaw, że relacja jest zagrożona.
4. Huśtawka emocjonalna: Charakterystyczne dla lękowo-ambiwalentnych osób jest przeżywanie skrajnych emocji w związku, od euforii po rozpacz. Mogą być bardzo szczęśliwe, gdy czują się blisko partnera, ale gdy pojawia się choćby mały znak dystansu, ich nastrój może gwałtownie się pogorszyć, wywołując uczucie zranienia i złości.
5. Zachowania kontrolujące: Aby uniknąć poczucia opuszczenia, osoby te mogą stosować różne formy kontroli nad partnerem, jak np. ciągłe sprawdzanie, co u partnera, domaganie się uwagi lub angażowanie się w zachowania mające na celu utrzymanie bliskości.
6. Idealizacja i dewaluacja partnera: W relacjach osoby lękowo-ambiwalentne mogą naprzemiennie idealizować swojego partnera i traktować go jako źródło szczęścia, a zaraz potem dewaluować go, gdy czują się odrzucone lub niezaspokojone emocjonalnie.
7. Reaktywność emocjonalna: W sytuacjach, w których osoba z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania czuje się zagrożona emocjonalnie, jej reakcje mogą być bardzo intensywne. Może reagować złością, płaczem, nadmiernym dramatyzowaniem lub emocjonalnym wybuchami, próbując uzyskać od partnera więcej uwagi i zapewnienia o uczuciach.
Podsumowując, osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania mają głęboką potrzebę miłości i bliskości, ale ich niepewność i lęk przed odrzuceniem często sprawiają, że relacje są niestabilne i pełne napięć. Ich strategie mają na celu zapewnienie sobie bezpieczeństwa emocjonalnego, ale paradoksalnie mogą prowadzić do przeciążenia relacji i trudności w jej utrzymaniu. W terapii EFT często obserwuje się, że Domagający się partnerzy angażują się w cykle emocjonalnej eskalacji. Mogą one reagować intensywnymi emocjami na pozornie niewielkie wydarzenia, próbując w ten sposób wywołać reakcję partnera i uzyskać potwierdzenie, że są ważne i kochane. Niestety, te reakcje mogą być dla partnera przytłaczające, co często prowadzi do większego wycofania się drugiej osoby.
Jeżeli identyfikujesz się z tym stylem przywiązania, tutaj jest kilka podpowiedzi co robić kiedy podkręcasz temperaturę w swoim związku:
Jeśli chcesz egzemplarz grafiki w formacie A4, możesz go pobrać TUTAJ
A TUTAJ znajdziesz List miłosny do Osoby Domagającej, który jeszcze bardziej może pomóc zrozumieć osobę z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania.
Unikający styl przywiązania
Unikający styl przywiązania w EFT jest rozumiany jako mechanizm obronny, który osoby rozwijają, aby uniknąć zranienia emocjonalnego. W dzieciństwie osoby te doświadczyły emocjonalnej niedostępności ze strony opiekunów, co nauczyło je polegania na sobie i minimalizowania emocji, zwłaszcza w momentach, kiedy czuły potrzebę wsparcia. Ich strategie radzenia sobie z relacjami wynikają z potrzeby ochrony siebie przed potencjalnym zranieniem i utratą niezależności. W relacjach dorosłych osoby te przyjmują pozycję osób Wycofujących się i cechują się następującymi zachowaniami:
1. Unikanie emocjonalnej bliskości: Osoby z unikającym stylem przywiązania dążą do zachowania emocjonalnego dystansu, ponieważ bliskość kojarzy im się z zagrożeniem utraty autonomii. W EFT podkreśla się, że unikanie bliskości jest formą samoobrony – osoby te próbują w ten sposób chronić się przed odrzuceniem lub bólem, jaki mogłoby wywołać zaangażowanie.
2. Nadmierna niezależność: Osoby te kładą duży nacisk na niezależność i samowystarczalność, co często prowadzi do trudności w nawiązywaniu głębszych więzi. Dążenie do autonomii to sposób na unikanie konfrontacji z własnymi potrzebami emocjonalnymi, które zostały zbagatelizowane w dzieciństwie.
3. Minimalizowanie emocji: Mają tendencję do tłumienia własnych emocji oraz ignorowania uczuć innych, co pomaga im unikać emocjonalnych konfliktów. Emocjonalne wyrażanie siebie może być dla nich niekomfortowe, dlatego koncentrują się na logice i rozumowaniu zamiast emocji.
4. Odrzucenie lub unikanie konfrontacji: W sytuacjach konfliktowych osoby z unikającym stylem przywiązania mogą reagować wycofaniem się, unikając konfrontacji. Działa to jako mechanizm obronny, który pozwala im unikać głębszych, trudnych rozmów, które mogłyby wymagać emocjonalnej otwartości.
5. Skupienie na karierze i celach: Często osoby z unikającym stylem przywiązania koncentrują się na pracy, sukcesie zawodowym lub innych celach zewnętrznych, co pozwala im zrekompensować brak emocjonalnego zaangażowania w relacje.
6. Trudności z wchodzeniem w zobowiązania: Dla osób z tym stylem przywiązania związki mogą być wyzwaniem, ponieważ mają trudności z podejmowaniem zobowiązań. Mogą obawiać się utraty niezależności w relacji, co powoduje, że odsuwają się od partnera lub unikają poważnych relacji.
7. Poszukiwanie perfekcji: W relacjach osoby te mogą mieć tendencję do idealizowania partnerów na odległość, ale kiedy związek staje się zbyt bliski, mogą nagle dostrzegać wady i wycofywać się, szukając “lepszego” partnera, co pozwala im uniknąć prawdziwego zaangażowania.
Strategie te są mechanizmami obronnymi, które pomagają osobom z unikającym stylem przywiązania radzić sobie z trudnościami emocjonalnymi i lękami przed odrzuceniem. Jednak często te same mechanizmy utrudniają im budowanie satysfakcjonujących, bliskich relacji. W sytuacjach konfliktowych osoby z unikającym stylem przywiązania często wycofują się, zamiast angażować w rozmowy o trudnych emocjach. W EFT to wycofanie jest rozumiane jako strategia unikania emocji, która jednak prowadzi do pogłębiania dystansu w relacji. Dla partnera takie zachowanie może być odbierane jako brak zaangażowania lub troski, co z kolei prowadzi do narastania napięć. Zrozumienie tych strategii jest kluczowe w pracy terapeutycznej EFT, która ma na celu pomóc Wycofującym się partnerom w nawiązywaniu głębszych i bardziej zrównoważonych relacji.
Jeżeli identyfikujesz się z tym stylem przywiązania, tutaj jest kilka podpowiedzi co robić kiedy wycofujesz się w swoim związku:
Jeśli chcesz egzemplarz grafiki w formacie A4, możesz go pobrać TUTAJ
A TUTAJ znajdziesz List miłosny do Osoby Wycofującej, który jeszcze bardziej może pomóc zrozumieć osobę z unikającym stylem przywiązania.
Cykl interakcji
W EFT te dwa style przywiązania mogą tworzyć destrukcyjne cykle w relacjach. Na przykład, osoba z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania będzie poszukiwać większej bliskości i zapewnień, co może sprawić, że osoba z unikającym stylem przywiązania będzie się jeszcze bardziej wycofywać, czując się przytłoczoną. To z kolei nasila lęki u osoby z lękowym stylem, co prowadzi do dalszych prób zbliżenia, tworząc błędne koło wzajemnego oddalania się i frustracji. Więcej o Pętli Nieskończoności w EFT możesz przeczytać TUTAJ.
Terapia EFT i praca nad stylami przywiązania
Celem EFT jest pomoc partnerom w przerwaniu tych negatywnych cykli poprzez stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której mogą lepiej zrozumieć swoje style przywiązania oraz potrzeby emocjonalne. Terapeuta EFT pomaga osobom z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania wyrażać swoje potrzeby w sposób mniej lękowy i bardziej bezpośredni, a osobom z unikającym stylem przywiązania uczyć się większej otwartości i akceptacji dla bliskości emocjonalnej. W rezultacie obie strony mogą budować bardziej bezpieczne, stabilne i satysfakcjonujące relacje.
DODATKI:
Więcej o stylach przywiązaniaj posłuchasz w rozmowach Barbary Sławik z Agnieszką Kozak:
Złość i lęk w relacji, a style przywiązania. Dr Agnieszka Kozak i Barbara Sławik
Potrzeby a pretensje, czyli jak budować bezpieczne relacje. Agnieszka Kozak i Barbara Sławik
Jeżeli w swojej parze chcecie uczyć się takiej komunikacji pod opieką wyszkolonych terapeutów EFT, zapraszamy do Pracowni Mentalia na terapię par lub na dwudniowy warsztat dla par Przytul mnie mocno (Hold Me Tight®). Informacje o najbliższych edycjach znajdziesz: TUTAJ
Wszystkie użyte we wpisie grafiki zostały wykonane przez Clare Rosoman, certyfikowaną trenerkę EFT z Australii. Oba Listy Miłosne do Osoby Domagającej i Wycofującej zostały napisane przez Kelly Bourque jest certyfikowaną przez ICEEFT terapeutkę oraz superwizorkę EFT. Clare i Kelly pozwoliły Barbarze Sławik, certyfikowanej superwizorce EFT wykonać tłumaczenie na język lokalny dla polskiej społeczności. Mamy nadzieję, że okażą się pomocne. 🤩
A jeśli jesteś specjalistką lub specjalistą, chcącym się uczyć pracy metodami EFT zapraszamy do Pracowni Mentalia na jednodniowy warsztat wprowadzający. Informacje o najbliższej edycji znajdziesz: TUTAJ
3 października 2024
tekst: Barbara Sławik zdjęcie: niloy tesla