Dlaczego zdradzamy? Przyczyny. Rodzaje. Terapia po zdradzie.

Historie niewierności sięgają co najmniej czasów starożytnych. Chociaż w wielu kulturach i krajach poglądy na to co stanowi niewierność są bardzo różne, to dla większości ludzi jej skutki są druzgocące.

Jednocześnie wierność i monogamia są w kulturze zachodu uznawane za fundament związku małżeńskiego. Znana psychoterapeutka Esther Perel^[1] opisuje to tak: 

wierność jest teraz opcją do wyboru, wyrazem pierwszeństwa i lojalności. Rezygnując z innych kochanków, potwierdzamy wyjątkowość naszego wybranka. „Odnalazłam Tego Jedynego, więc nie muszę już szukać”. Monogamia jest świętą krową romantycznego ideału, bo potwierdza naszą wyjątkowość. Niewierność zaś to jakby powiedzieć „nie jesteś wcale taki znów cudowny”. Roztrzaskuje na kawałki wielkie pragnienie miłości.

Niszczące jest nie tylko naruszenie moralnej umowy wyłączności seksualnej między partnerami, dojmująca jest także utrata zaufania, oszustwo i zdrada wspólnych wartości, na których budowany jest związek. Najwyraźniej niewiarygodność sprawia, że ​​niewierność jest niezwykle bolesna, ponieważ polega na tym, że ktoś celowo wykorzystuje oszustwo, aby naruszać ustalone oczekiwania lub granice pierwotnego związku.

Dzisiaj trudno nawet zdefiniować czym jest zdrada. Fizyczne cudzołóstwo, oszustwo emocjonalne, wirtualne randki czy cyberseksualność, która może, ale nie musi obejmować pornografii, to tylko niektóre z terminów, które mieszczą się w rubryce niewierności.

Jednak pomimo niespójnych definicji i różnych znaczeń dla konstruktu zdrady, aby leczyć urazy więzi potrzebujemy zrozumieć przyczyny, które do niej doprowadziły.

Dr Scott Woolley stworzył koncepcję „Motywatorów Zdrady”. Podzielił je na trzy kategorie, związane z: dynamiką wewnątrz związku, życiowymi wyzwaniami i oddaleniem, czynnikami intrapsychicznymi.

Przykłady zdrady związane z dynamiką związku to protest lub zemsta na partnerze za jego wcześniejszy brak dostępności lub zranienia. Niewierność może być też próbą przyciągnięcia partnera bliżej, wołaniem przyjdź po mnie, w którym wywoływanie zazdrości ma przetestować partnera jak bardzo on lub ona jest ważna. Kolejną przyczyną może być wypalenie związku, kiedy romans może być sposobem na zakończenie obecnej relacji.

Zdrada, która jest związana z życiowymi wyzwaniami i oddaleniem, jest pewnego rodzaju ucieczką od życia. To próba uniknięcia problemów w pracy, w rodzinie, w związku małżeńskim lub poczucia, że staliśmy się nieszczęśliwi z samymi sobą. Kiedy partnerzy są daleko od siebie, w przypadku kłopotów życiowych, trudno jest zwrócić się do partnera o pocieszenie i komfort, dużo łatwiej uciec w emocje romansu. Bardzo trudno może być go przerwać, gdyż każda relacja, zarówno związek jak i romans, pełni inną funkcję, i w obu przypadkach może występować lojalność i miłość.

Trzecią grupą są czynniki intrapsychiczne. Tutaj doktor Woolley wymienia romans zabezpieczający, kiedy w obawie przed porzuceniem i samotnością, dobrze mieć kogoś w odwodzie, na boku. Dla osób potrzebujących władzy krótkie, emocjonalnie niepowiązane ze sobą zdrady mogą być próbą uzyskania poczucia bezpieczeństwa poprzez dominację i kontrolę. Tacy partnerzy często szukają władzy również w innych obszarach. Ostatnim rodzajem na tej liście są zdrady kompulsywne. Są to próby relaksu, odreagowania i znieczulenia, przez kompulsywne używanie pornografii, korzystanie z usług prostytutek lub klubów ze striptizem. Takie zdrady często mają cechy uzależnień behawioralnych.

Oczywiście ludzie rzadko dają się zamknąć w prostych kategoriach, dlatego myśląc o konkretnej parze, możemy odnaleźć w jej historii kilka motywatorów jednocześnie.

Czy dla par, które doświadczyły urazu więzi w postaci zdrady jest szansa?

W mojej praktyce terapeutycznej od lat pracuję z parami przeżywającymi kryzys związany z niewiernością. Podczas terapii par, w gabinecie czy online, czasem po raz pierwszy możemy głęboko porozmawiać z ukochaną osobą i poruszyć kwestie takie jak wierność i lojalność, pożądanie i tęsknota, zazdrość i zaborczość, prawda i przebaczenie. Spotykam się z partnerami także indywidualnie, dlatego mam niezwykłą możliwość poznać doświadczenie strony zdradzającej, a nie tylko cierpienie strony zdradzonej. Aby pomóc cierpiącej parze, w Terapii Skoncentrowanej na Emocjach (EFT), używamy modelu usuwania urazów więzi, który określa kluczowe etapy przetwarzania i rozwiązywania traumatycznych emocji związanych ze zdradą i porzuceniem. Sposób ten umożliwia wybaczenie i pojednanie, będące podstawą do naprawy wspólnego życia przez pary, które zdecydowały się o nie walczyć.

---

10 kwietnia 2020

tekst: Barbara Sławik editorial: theodoros balopoulos

^[1] Esther Perel – „Kocha, lubi, zdradza”